Σκέψεις για επέκταση του δικτύου στήριξης κατά των ανατιμήσεων πέρα από τα ενεργειακά προϊόντα και στα τρόφιμα και τις υπηρεσίες καθημερινής χρήσης για τα περισσότερο ευάλωτα νοικοκυριά κάνουν στο οικονομικό επιτελείο επανεξετάζοντας την ιδέα για το μέρισμα ανάπτυξης.

Το οικονομικό επιτελείο θέλει να επιβεβαιώσει ότι υπάρχει το δημοσιονομικό περιθώριο και φυσικά να το δεχθούν οι εκπρόσωποι των θεσμών με τους οποίους θα έχουν τις τελικές επαφές την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή στο πλαίσιο της 12ης αξιολόγησης.

Οι εκπρόσωποι των θεσμών θα πρέπει να δεχθούν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για φέτος θα είναι πάνω από το 6,1% ώστε να ανάψουν πράσινο ότι υπάρχει περιθώριο για πρόσθετες παρεμβάσεις. Το πώς θα διατεθεί ο επιπλέον αυτός δημοσιονομικός χώρος θα εξαρτηθεί από την πορεία του πληθωρισμού. Η ιδέα για ένα μέρισμα ανάπτυξης που υπήρχε ως σκέψη για τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά μπορεί να αντικατασταθεί από μια γενναία επιδότηση των τιμολογίων του ρεύματος, του φυσικού αερίου και των καυσίμων για θέρμανση όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός.

Στην κατεύθυνση αυτή η σκέψη είναι να διατεθεί το σύνολο του πρόσθετου διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου για μέτρα κατά της ακρίβειας. Στο πρώτο στάδιο μια τέτοια παρέμβαση θα έχει ως στόχο να προστατεύσει τα περίπου 275.000 νοικοκυριά που ζουν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Σε αυτή την κατηγορία, η παρέμβαση θα είναι σχετικά απλή καθώς μέρος του δικαιώματός τους δίνεται με μια προπληρωμένη κάρτα για τα ψώνια σε καταστήματα τροφίμων. Η λύση θα είναι να αυξηθεί το ποσό που πιστώνεται κάθε μήνα στις κάρτες των δικαιούχων με προοπτική να επανέλθει στο αρχικά ορισμένο ποσό μόλις οι τιμές υποχωρήσουν.

Πιο πολύπλοκο θα είναι να δοθεί μια έκτακτη ενίσχυση σε άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι μικροσυνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα ΑΜΕΑ. Προς το παρόν, βέβαια, το υπ. Οικονομικών εμμένει στη θέση του για υποχώρηση των τιμών μέχρι και το τέλος του χρόνου. Συνεπώς, οι συζητήσεις για μια ακόμη έκτακτη ενίσχυση γίνονται μόνο σε ένα εντελώς υποθετικό επίπεδο και δεν δεσμεύουν κανένα.

Λίγες οι εκκρεμότητες της αξιολόγησης 

Οι εκκρεμότητες που έχουν μείνει από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα από το 2018 είναι πλέον πολύ λίγες για να αποτελέσουν πρόβλημα. Τα σημαντικότερα θέματα είναι η μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και η οριστική εκκαθάριση των «κόκκινων» δανείων. Και για τα δύο θέματα οι θεσμοί έχουν αναγνωρίσει την καθυστέρηση που έφερε η πανδημία και απλώς ζητούν να επισπευστούν για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν συμφωνηθεί.

Το πρώτο κομβικό σημείο της αξιολόγησης είναι η επανεξέταση που θέλει να κάνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας στη δημοσιονομική στρατηγική της Ελλάδας για το 2022. Με δεδομένο ότι η θητεία του εκτελεστικού διευθυντή του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ λήγει το 2022 θα θέλει να δώσει μια καθαρή εικόνα για την Ελλάδα στον όποιο διάδοχό του.

Οι εκπρόσωποι των θεσμών θα θελήσουν να μάθουν τις τελευταίες προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για την ανάπτυξη της οικονομίας το 2021. Στο σημείο αυτό θα συζητηθεί η νέα αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης για το 2021 και τα νέα μέτρα ελάφρυνσης που θα εφαρμοστούν μέχρι και το τέλος του χρόνου, όπως αυτά θα παρουσιαστούν από την ελληνική πλευρά.

Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση της έκθεσης βιωσιμότητας του χρέους που θέλει επίσης να κάνει ο ESM, δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία καθώς παρά την πανδημία το ελληνικό χρέος θα κριθεί βιώσιμο.

Εξοδος από ενισχυμένη εποπτεία

Το δεύτερο κομβικό σημείο είναι η πορεία της Ελλάδας μέχρι και την έξοδο από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, το οποίο στην παρούσα συγκυρία είναι αρκετά πολύπλοκο. Πέρα από τις υποχρεώσεις σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων θα πρέπει να πιστοποιηθεί ότι η Ελλάδα είναι στον σωστό δημοσιονομικό «δρόμο» και επιτυγχάνει τους στόχους της αν θέλει να πάρει την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Eurogroup για την έξοδο από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Στο θέμα αυτό, η διαπραγμάτευση θα γίνει με τα στελέχη της Κομισιόν και προϋποθέτει ότι οι Ευρωπαίοι θα καταλήξουν σε κάποιες πρώτες αποφάσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες πριν από τα μέσα του έτους ώστε να μπορεί να κριθεί η Ελλάδα από τις επιδόσεις της. Διαφορετικά θα πρέπει να επιλεγεί κάποια ενδιάμεση λύση από τους Ευρωπαίους για να προχωρήσει η διαδικασία.

Ενα τρίτο κομβικό σημείο θα είναι, εκτός από την ίδια την αξιολόγηση και την εκταμίευση της επόμενης δόσης από τα κέρδη των ομολόγων, το άμεσο μέλλον. Δηλαδή, το χρονοδιάγραμμα και ο αριθμός των επόμενων αξιολογήσεων σε τριμηνιαία βάση για την Ελλάδα μέχρι η χώρα να εξισωθεί πλήρως ως καθεστώς με άλλες μνημονιακές χώρες. Να εξετάζεται δηλαδή η πρόοδος της οικονομίας της σε εξαμηνιαία βάση.