Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις στην έναρξη των χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης, εξέδωσε χθες υποδείγματα καθοδήγησης που θα βοηθήσουν τα κράτη-μέλη στην εκπόνηση των εθνικών τους σχεδίων, ώστε να είναι σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.

Οπως επισημαίνει η Κομισιόν, πολλά μέτρα που ενδέχεται να προταθούν από τα κράτη-μέλη, όπως ορισμένες επενδύσεις σε υποδομές και η άμεση στήριξη των πολιτών, δεν υπόκεινται σε έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων, ενώ κάποια άλλα απαλλάσσονται.

Οσον αφορά τα μέτρα που συνιστούν κρατική ενίσχυση και για τα οποία απαιτείται μεμονωμένη έγκριση, η Επιτροπή θα τα εξετάσει κατά προτεραιότητα, ενώ σε κάθε περίπτωση δεσμεύεται να ολοκληρώνει την αξιολόγησή της εντός έξι εβδομάδων από την παραλαβή της πλήρους κοινοποίησης από το κράτος-μέλος.

Υποδείγματα

Ειδικότερα, η Επιτροπή δημοσίευσε 11 υποδείγματα καθοδήγησης για τις κρατικές ενισχύσεις. Αυτά καλύπτουν πολυάριθμα είδη επενδυτικών έργων, ενώ σκοπός των τεχνικών αυτών εγγράφων είναι να βοηθήσουν τα κράτη-μέλη στο σχεδιασμό των εθνικών τους σχεδίων σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε. για τις κρατικές ενισχύσεις. Τα υποδείγματα αφορούν:

1. Υποδομές ενέργειας και υδρογόνου,

2. Ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές,

3. Υποδομές παραγωγής και διανομής τηλεθέρμανσης/τηλεψύξης,

4. Ενεργειακή απόδοση στα κτίρια,

5. Ηλεκτρικοί σταθμοί επαναφόρτισης και σταθμοί υδρογόνου για οδικά οχήματα,

6. Απόκτηση οδικών οχημάτων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών,

7. Αλλοι τρόποι μεταφοράς χαμηλών εκπομπών,

8. Εγκατάσταση και υιοθέτηση δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας σταθερών και κινητών επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων 5G και οπτικών ινών,

9.Ψηφιοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης,

10. Καινοτόμοι επεξεργαστές και καινοτόμες τεχνολογίες ημιαγωγών,

11. Αναβάθμιση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών δεξιοτήτων και της σχετικής συνδεσιμότητας.

Τα παραπάνω υποδείγματα παρέχουν ειδική καθοδήγηση ανά τομέα σχετικά με τις περιπτώσεις στις οποίες:

1) η ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης μπορεί να αποκλειστεί, επομένως δεν είναι απαραίτητη η προηγούμενη κοινοποίηση στην Επιτροπή,

2) υφίσταται κρατική ενίσχυση αλλά δεν είναι απαραίτητη η κοινοποίησή της γιατί εμπίπτει σε κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία και

3) υφίσταται κρατική ενίσχυση και είναι απαραίτητη η κοινοποίηση λαμβανομένων υπόψη των εφαρμοστέων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Επιτροπή απέστειλε επίσης χθες προς διαβούλευση στα κράτη-μέλη πιθανή επέκταση του πεδίου εφαρμογής του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή εφαρμογή του προγράμματος InvestEU (διαδέχεται το επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ το 2021) και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και η εκτέλεση άλλων κονδυλίων της Ε.Ε. και εθνικών κονδυλίων που στοχεύουν στην ανάκαμψη και την επίτευξη των ψηφιακών και πράσινων στόχων της Ε.Ε.

Προτείνει, για παράδειγμα, να καλύπτονται οι δυνατότητες για επενδύσεις που θα καταστήσουν δυνατή την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης ή την ψηφιοποίηση των κτιρίων, την κατασκευή δικτύων σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) ή την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας.

Ο γενικός κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία χαρακτηρίζει συγκεκριμένες κατηγορίες κρατικών ενισχύσεων ως συμβατές με τη Συνθήκη, εφόσον πληρούν σαφείς προϋποθέσεις, και απαλλάσσει τις κατηγορίες αυτές από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης και έγκρισης από την Επιτροπή. Μόλις τα μέτρα αυτά εγκριθούν οριστικά από την Επιτροπή, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να τα εφαρμόσουν άμεσα, με πλήρη ασφάλεια δικαίου.

Παρεκκλίσεις

Τέλος, η Επιτροπή αναφέρει ότι βρίσκεται σε φάση διαβούλευσης με τα κράτη-μέλη για μια νέα προσαρμογή του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων (είχε εκδοθεί εν μέσω πανδημίας τον Μάρτιο), το οποίο επιτρέπει παρεκκλίσεις από την κοινοτική νομοθεσία προκειμένου να στηριχθούν οι επιχειρήσεις που πλήττονται.

Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή έχει λάβει περισσότερες από 380 αποφάσεις για την έγκριση άνω των 460 εθνικών μέτρων, ύψους άνω των 3,07 τρισεκατομμυρίων ευρώ, ως στήριξη προς τα 27 κράτη-μέλη και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Κομισιόν εξακολουθεί να παρακολουθεί και να αξιολογεί την εφαρμογή του προσωρινού πλαισίου υπό τις συνθήκες της εξελισσόμενης κρίσης. Για το σκοπό αυτόν, κατόπιν δημόσιων διαβουλεύσεων με όλα τα κράτη-μέλη, το προσωρινό πλαίσιο τροποποιήθηκε μέχρι τώρα τέσσερις φορές, ώστε να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να στηρίξουν περαιτέρω τις εταιρίες που πλήττονται περισσότερο από την έξαρση του κορονοϊού.