Εχοντας προσδώσει την επιστημοσύνη, την ψυχραιμία και την αμεσότητα που απαιτούνται σε τόσο κρίσιμες στιγμές, ο Σωτήρης Τσιόδρας «έκλεισε» την περασμένη Τρίτη τον κύκλο της καθημερινής παρουσίας του στις οθόνες εκατομμυρίων Ελλήνων.

Η απουσία του όμως από τους τηλεοπτικούς δέκτες δεν αλλάζει το πρόγραμμα που ακολουθεί το τελευταίο τετράμηνο όσον αφορά στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της επιδημίας του κορονοϊού.

Βρίσκεται καθημερινά στο υπουργείο Υγείας, συνεδριάζει σε καθημερινή βάση με την επιτροπή λοιμωξιολόγων και άλλων ειδικών για την εκτίμηση της διασποράς του Sars-CoV-2, την επίδραση των μέτρων που άρθηκαν και σειράς επιστημονικών θεμάτων.

Μπορεί να έδωσε ουσιαστικά το «σήμα» επιστροφής στην κανονικότητα με τη διακοπή της «Ωρας Τσιόδρα-Χαρδαλιά», ο ίδιος όμως, όπως και οι συνάδελφοί του που απαρτίζουν την επιτροπή των «σοφών», καθώς και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας είναι καθημερινά στη «μάχη» κατά του κορονοϊού και θα συνεχίσουν για καιρό ακόμη.

Επιστροφή στην κανονικότητα

Η πολύ χαμηλή κυκλοφορία του ιού, όμως, επιτρέπει στο «στρατηγό», όπως καθιερώθηκε να χαρακτηρίζεται, να αρχίσει και εκείνος την επάνοδο και στα υπόλοιπα καθήκοντά του, τους φοιτητές του στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και τους ασθενείς του στο νοσοκομείο «Αττικόν». Ή ακόμη και επιπλέον δραστηριότητες. Για παράδειγμα, θα είναι ανάμεσα στους ομιλητές της πρώτης ημέρας του εφετινού Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών (9 Ιουνίου).

Από μόνες τους οι νοσοκομειακές και ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις, σε συνδυασμό φυσικά με τον ΕΟΔΥ που είναι επιστημονικός συνεργάτης και την πολυμελή οικογένειά του, αρκούσαν μέχρι και τον περασμένο Ιανουάριο για να μην του φτάνει το 24ωρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα τηλέφωνα των υγειονομικών συντακτών για θέματα λοιμώξεων, και κυρίως για την εποχική γρίπη, ήταν σύντομος και βιαστικός. Πάντα, όμως, περιεκτικός, χωρίς να αφήνει ούτε μία απορία αναπάντητη, γιατί τον ενδιαφέρει οι πολίτες να λαμβάνουν έγκυρη πληροφόρηση.

Ακριβώς αυτό υπηρέτησε και μέσω των καθημερινών ενημερώσεων από το υπουργείο Υγείας για τον νέο κορονοϊό. «Προσπάθησα επί 4 μήνες να δίνω χρήσιμες πληροφορίες, να απαντώ στα ερωτήματα που έθεταν οι συμπολίτες μας μέσω των δημοσιογράφων και κάποιες φορές να εμψυχώνω από τη δική μου πλευρά μια κοινωνία που αγωνιούσε. Επανέλαβα πολλές φορές αυτό που είναι το μοναδικό δεδομένο στην επιστήμη: η αβεβαιότητα, η εντιμότητα του να πει κανείς “δεν γνωρίζω”», είπε ο γνωστός καθηγητής Λοιμωξιολογίας κατά την τελευταία του ενημέρωση, απαντώντας στην κριτική που δέχθηκε όλο αυτό τον καιρό. «Προσπάθησα να μην εμπλακώ σε τέτοιο διάλογο, δεν ήθελα να δώσω αφορμές για αναπαραγωγή του μη επιστημονικού λόγου. Σε μοναδικές στιγμές Ιστορίας, ίσως τη δυσκολότερη στιγμή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολύ εύκολα μπόρεσαν και αναμίχθηκαν το ψέμα με την αλήθεια, για να αναπαραχθεί το ψέμα ως αλήθεια, το παρανοϊκό να παρουσιαστεί ως λογικό. Τέτοιες συμπεριφορές δεν βοήθησαν, ούτε βοηθούν ούτε και θα βοηθήσουν βέβαια στο μέλλον».

Η ευαισθησία και η ανθρωπιά που χαρακτηρίζουν τον αγαπημένο καθηγητή ήταν έκδηλες στις απογευματινές του εμφανίσεις. Το ίδιο και στις γραπτές πλέον ανακοινώσεις του. Συνηθίζει να αποκαλεί τους ασθενείς «συμπολίτες μας». Οταν έκανε λόγο για τους ηλικιωμένους έμοιαζε σαν να μιλάει για δικούς του ανθρώπους. Αλησμόνητο θα μείνει το απόγευμα εκείνο, όταν αναφερόμενος στην ευπαθή αυτή ομάδα του πληθυσμού και την ανάγκη προστασίας της, «έσπασε» και δάκρυσε. «Το θαύμα της ιατρικής επιστήμης του 2020 είναι η παράταση της ποιοτικής ζωής αυτών των ατόμων, πολλοί από τους οποίους είναι μανάδες και πατεράδες μας. Είναι γιαγιάδες και παππούδες. Τους τιμούμε και τους σεβόμαστε όλους. Τους προστατεύουμε όλους, αλλά κατ’ εξοχήν αυτούς. Δεν μπορούμε να υπάρχουμε, ούτε να έχουμε ταυτότητα χωρίς αυτούς», είχε πει συμπαρασύροντας το πανελλήνιο στη συγκίνησή του.

Τις 92 ημέρες που ενημέρωνε «ζωντανά» τους Ελληνες (από τις 26 Φεβρουαρίου) δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη λέξη «εγώ». Μιλούσε πάντα ως μέρος ενός συνόλου, της επιτροπής που συμμετείχει, αλλά και ενός μεγαλύτερου συνόλου, όλων των Ελλήνων. «Ολο αυτό τον καιρό δεν αισθάνθηκα κάτι διαφορετικό από όλους σας. Απλά ένας άνθρωπος απευθυνόμενος σε συνανθρώπους του», είπε στην τελευταία του ενημέρωση.

Τα 6,5 λεπτά που αποχαιρετούσε το ελληνικό κοινό ήταν αντιπροσωπευτικά της προσωπικότητάς του. Συναισθηματικά φορτισμένα, ανθρώπινα και… ποιητικά αφού δεν δίστασε να απαγγείλει στίχους μιλώντας απευθείας στην καρδιά του κόσμου. Ο Σωτήρης Τσιόδρας, όπως αθόρυβα κινούνταν όλα αυτά τα χρόνια -ο επιστημονικός του ρόλος είναι καταλυτικός στον ΕΟΔΥ, το ίδιο και στην πανδημία της γρίπης το 2009- αθόρυβα μπήκε στα σπίτια των Ελλήνων, το ίδιο αθόρυβα βγαίνει. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει επιδιώξει συνεντεύξεις και δηλώσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Το πρώτο κρούσμα

Ο κ. Τσιόδρας ορίστηκε από τον υπουργό Υγείας, Βασίλη Κικίλια, ως εκπρόσωπος του υπουργείου για τον Sars-CoV-2 την 1η Φεβρουαρίου. Το πρώτο κρούσμα κορονοϊού στην Ελλάδα ανακοινώθηκε την Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου από τον ίδιο. Την ίδια ημέρα ξεκίνησαν καθημερινές ενημερώσεις από τον καθηγητή, που στην αρχή γίνονταν μεσημέρι, αλλά πολύ γρήγορα κατέληξαν σε απογευματινές, προκειμένου να έχει προηγηθεί η συνεδρίαση της επιτροπής των ειδικών. Το πρώτο θετικό στον Sars-CoV-2 περιστατικό αφορούσε σε 38χρονη γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, που εμφάνισε συμπτώματα μετά την επιστροφή της από την Ιταλία και νοσηλεύτηκε επί σειρά ημερών στο νοσοκομείο αναφοράς «ΑΧΕΠΑ», σε θάλαμο αρνητικής πίεσης, μαζί με το γιο της, που σύντομα αποδείχθηκε και αυτός θετικός. Μητέρα και παιδί νόσησαν ελαφριά. Στις 27 Φεβρουαρίου και αφού ο Σωτήρης Τσιόδρας ανακοίνωσε τρία κρούσματα του ιού στην Ελλάδα, ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε τη ματαίωση όλων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα εν όψει Καθαράς Δευτέρας (2 Μαρτίου).

Από τις 26 Φεβρουαρίου έως τις 16 Μαρτίου, ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας πραγματοποιούσε καθημερινές ενημερώσεις μόνος του, με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας όταν απαιτούνταν. Από τη Δευτέρα 16 Μαρτίου, λίγο πριν από το lockdown, καθιερώθηκε στις 6 το απόγευμα η ενημέρωση μαζί με τον Νίκο Χαρδαλιά, υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας, η οποία διήρκεσε μέχρι και τις 26 Μαΐου. Οι δυο τους προσπάθησαν να οικοδομήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες, κάτι που όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος επιτεύχθηκε καθώς με τη συνεργασία ολόκληρης της κοινωνίας ο δείκτης «R» κατάφερε να είναι σήμερα περίπου στο 0,33.

Ολα τα χθεσινά κρούσματα γνωστά

Χαρακτηριστική απόδειξη της επιπεδωμένης καμπύλης είναι ότι τα χθεσινά κρούσματα που καταγράφηκαν έχουν όλα γνωστή πηγή προέλευσης. Από τα πέντε νέα κρούσματα που ανακοινώθηκαν, τα τέσσερα σχετίζονται με γνωστή συρροή κρουσμάτων και το ένα εντοπίστηκε σε έλεγχο πτήσης από το εξωτερικό.