Οι ελπίδες για αναχαίτιση της πανδημίας κορονοϊού μετά την έναρξη των εμβολιασμών προσγειώνονται απότομα στην πραγματικότητα.

Η Ευρώπη διανύει ένα δύσκολο χειμώνα, καθώς η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα έχει μπει στον «πάγο» και όλα δείχνουν πως οι πρώτες ανάσες αποσυμπίεσης θα έρθουν την άνοιξη.

Η επιδημιολογική εικόνα των περισσότερων χωρών στη «γηραιά ήπειρο» δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών. Τα περιοριστικά μέτρα δείχνουν ανεπαρκή, η τήρησή τους μοιάζει Γολγοθάς, οι νέες, μεταδοτικότερες μεταλλάξεις εξαπλώνονται και οι εμβολιασμοί προχωρούν αργά. Υπολογίζεται ότι η Ευρώπη έχει εμβολιάσει μόλις το 1% του πληθυσμού της.

Επιβαρυντική του ρυθμού αναμένεται να είναι η καθυστέρηση παραδόσεων των σκευασματών από την Pfizer. Η φαρμακοβιομηχανία ανακοίνωσε πως θα περιοριστούν οι αποστολές φιαλιδίων στην Ευρώπη στο τέλος Ιανουαρίου και στην αρχή του Φεβρουαρίου εξαιτίας των αλλαγών στη διαδικασία και τη μονάδα παραγωγής εμβολίων.

Ωστόσο, εκτιμά ότι τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο θα υπάρξει σημαντική διαθεσιμότητα δόσεων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, περί το ένα τρίτο των 27 κυβερνήσεων των ευρωπαϊκών χωρών αναφέρουν «ανεπαρκή» αριθμό δόσεων, εκφράζοντας αβεβαιότητα για το χρονοδιάγραμμα των παραδόσεων.

Την ίδια ώρα, στη «γηραιά ήπειρο» τα μέτρα αυστηροποιούνται. Η Γερμανία, που βρίσκεται σε μερικό λοκντάουν από τον Νοέμβριο, εξετάζει την επιβολή σκληρού απαγορευτικού καθώς οι θάνατοι από κορονοϊό ξεπερνούν τους 1.000 καθημερινά (1.113 χθες και 23.368 κρούσματα).

Την ερχόμενη Τρίτη η καγκελαρία θα έχει τηλεδιάσκεψη με τους πρωθυπουργούς των κρατιδίων για την ενίσχυση των μέτρων στο «μοντέλο» Μαρτίου.

Μεταξύ αυτών, συζητούνται η επαναφορά συνοριακών ελέγχων, η υποχρεωτική χρήση μάσκας τύπου FFP2 στα καταστήματα και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, η ενίσχυση της τηλεργασίας, ενώ υπήρξε πρόταση για την αναστολή λειτουργίας των ΜΜΜ. Η Ανγκελα Μέρκελ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο η άρση των μέτρων να γίνει τον Απρίλιο.

Σήμερα ξεκινά το πανεθνικό, σκληρό «λοκντάουν» στη Γαλλία με απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 6 το απόγευμα και για τουλάχιστον 15 ημέρες και τα σχολεία ανοιχτά. Η χώρα έχει αυξήσει το ρυθμό εμβολιασμού των πολιτών εγκαινιάζοντας 700 νέα εμβολιαστικά κέντρα, ωστόσο παραμένει «ουραγός» στην Ευρώπη.

 

Τις επόμενες ημέρες, εκτός από τους ηλικιωμένους, δικαίωμα εμβολιασμού θα έχουν όλοι όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, και οι Αρχές εκτιμούν πως ως το τέλος του μήνα θα έχουν εμβολιαστεί ένα εκατομμύριο άνθρωποι.

Σε «διορθωτικές» κινήσεις στα υπάρχοντα μέτρα, με ενδείξεις… κανονικότητας, προχωράει η Ιταλία, όπου οι μαθητές των Λυκείων ξεκινούν διά ζώσης εκπαίδευση τη Δευτέρα (στις περιφέρειες που το επιτρέπει η επιδημιολογική εικόνα).

Η χώρα πλέον θα χωρίζεται σε τέσσερις ζώνες επικινδυνότητας «κόκκινη», «πορτοκαλί», «κίτρινη» και «λευκή», ανάλογα με τη διασπορά του ιού κι έτσι αναλογικά θα αποφασίζεται η χαλάρωση ή η ενίσχυση των μέτρων.

Ενθαρρυντική είναι η πορεία των εμβολιασμών, καθώς περισσότεροι από μισό εκατομμύρια άνθρωποι έχουν λάβει το εμβόλιο, γεγονός που θέτει την Ιταλία στην πρώτη θέση στην Ευρώπη.

Ασφυκτική είναι η κατάσταση στη Βρετανία, όπου ο αριθμός των κρουσμάτων και των θυμάτων του ιού παραμένει ανησυχητικά υψηλός (σταθερά πάνω από 1.000 ασθενείς καταλήγουν ημερησίως), και το Εθνικό Σύστημα Υγείας βρίσκεται σε πρωτοφανή πίεση.

Κάποια ξενοδοχεία στο Λονδίνο έχουν μετατραπεί σε προσωρινά νοσοκομεία για την περίθαλψη ασθενών με Covid-19, ενώ αναβλήθηκαν χιλιάδες προγραμματισμένα χειρουργεία καρκινοπαθών. Ο πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, επισήμανε πως οι ΜΕΘ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εξάντλησης του απαραίτητου εξοπλισμού, με τον Τύπο να διερωτάται τι θα συμβεί σε περίπτωση μείωσης οξυγόνου στα νοσοκομεία.

Η κυβέρνηση ελπίζει πως τα περιοριστικά μέτρα που είναι σε ισχύ ως τις 15 Φεβρουαρίου και οι εμβολιασμοί θα οδηγήσουν στην αποσυμπίεση του συστήματος Υγείας. Στόχος της κυβέρνησης είναι να εμβολιαστούν 15 εκατομμύρια πολίτες ως τα μέσα Φεβρουαρίου.

Στο μικροσκόπιο οι 23 θάνατοι

Στο μεταξύ, προβληματίζει η ανακοίνωση θανάτου 23 ηλικιωμένων σε οίκο ευγηρίας της Νορβηγίας, λίγες ημέρες μετά τον εμβολιασμό τους κατά της Covid-19 με το σκεύασμα των Pfizer/BioNTech.

Οι ειδικοί εξετάζουν τα αίτια και ο αρχίατρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων της Νορβηγίας, Σίγκουρντ Χορτέμου, δήλωσε πως «ίσως τα συνήθη συμπτώματα που προκαλεί το εμβόλιο να επιβαρύνουν την εύθραυστη υγεία των ηλικιωμένων». Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν το εμβόλιο με τους θανάτους αυτούς.

Η ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται ο κορονοϊός στη Δύση οφείλεται εν μέρει στην υψηλή μεταδοτικότητα που του προσδίδουν οι νέες μεταλλάξεις του. Αν και τον τελευταίο χρόνο υπολογίζεται πως ο Sars-CoV-2 έχει αλλάξει κάποιο στέλεχός του σχεδόν 4.000 φορές, οι τελευταίες μεταλλάξεις έχουν προβληματίσει τους ειδικούς.

Στις ήδη γνωστές μεταλλάξεις (βρετανική και νοτιοαφρικανική) ήρθε να προστεθεί και μια παραλλαγή στελέχους από τη Βραζιλία.

Οι επιστήμονες εξετάζουν τα χαρακτηριστικά της «λατινικής» μετάλλαξης, που σύμφωνα με Βρετανούς ειδικούς παρουσιάζει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτή που εντοπίστηκε αρχικώς στη Νότιο Αφρική (και σε ακόμη 20 χώρες στη συνέχεια).

Η Βρετανία ήδη ανακοίνωσε απαγόρευση υποδοχής πτήσεων από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και την Πορτογαλία, υπό το φόβο της εξάπλωσης. Η χώρα έχει να αντιμετωπίσει τη μετάδοση της δικής της μετάλλαξης που πρωτοεμφανίστηκε στο Κεντ και κάνει τον ιό 30-50% πιο μεταδοτικό (ανιχνεύτηκε σε ακόμη 50 χώρες).

Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον παραδέχθηκε την Τετάρτη ότι ανησυχεί πως το βραζιλιάνικο στέλεχος ίσως είναι ανθεκτικό στα εμβόλια που έχουν εγκριθεί. Επί του παρόντος οι φαρμακοβιομηχανίες δεν έχουν προχωρήσει σε διευκρινιστικές δηλώσεις για το νέο στέλεχος.

Ομως, αναφορικά με τις μεταλλάξεις της Βρετανίας και της Ν. Αφρικής έχουν επισημάνει πως τα εμβόλια θα πρέπει να λειτουργούν, ίσως όχι τόσο αποτελεσματικά. Όμως, ακόμη κι αν το απαιτήσουν οι συνθήκες, θα μπορούν να κάνουν βελτιώσεις σε διάστημα έξι εβδομάδων.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν πως ο ιός γίνεται πιο θανατηφόρος, ωστόσο οι ειδικοί ανησυχούν πως η υψηλή μεταδοτικότητα θα επιφέρει περαιτέρω πιέσεις στα συστήματα Υγείας και ίσως οδηγήσει στο θάνατο περισσότερων ανθρώπων.