Είδος υπό εξαφάνιση θα είναι σε λίγα χρόνια τα γαϊδουράκια εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης που έχει το δέρμα και το κρέας τους στην ασιατική φαρμακευτική βιομηχανία, αλλά και στις αγορές ορισμένων περιοχών του κόσμου.

Εκατομμύρια γαϊδούρια θανατώνονται ετησίως για να καλυφθούν οι ανάγκες και υπολογίζεται πως ο μισός πληθυσμός των συμπαθέστατων τετράποδων θα εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια!

Ο λόγος είναι ότι το δέρμα τους περιέχει μια ουσία που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή κινεζική φαρμακευτική. Τουλάχιστον 4,8 εκατομμύρια γαϊδούρια σφαγιάζονται ετησίως ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες για τη δημιουργία της ζελατίνης που εμπεριέχει το φάρμακο «ejiao». Εκτός από το δέρμα τους, στην Κεντρική Ασία το κρέας του γαϊδουριού είναι ένα έδεσμα ιδιαίτερα δημοφιλές, με τα σφαγεία που κάνουν τις εξαγωγές (κυρίως στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική) να υποστηρίζουν πως είναι αδύνατον να ανταποκριθούν στη ζήτηση. Το κρέας του γαϊδουριού πωλείται σε ολόκληρο τον κόσμο και μαζί με αυτό του αλόγου αξιοποιείται συχνά σε κουζίνες με υψηλά γαστρονομικά στάνταρ.

Σύμφωνα με έκθεση του βρετανικού οργανισμού «Donkey Sanctuary», αφιερωμένου στην ευημερία των γαϊδάρων, ο παγκόσμιος πληθυσμός τους, που ανέρχεται σε 44 εκατομμύρια, θα μπορούσε να εξαλειφθεί στα επόμενα χρόνια. Ενδεικτικό είναι πως στη Βραζιλία ο πληθυσμός των γαϊδουριών μειώθηκε κατά 28% από το 2007, στην Μποτσουάνα κατά 37% και στο Κιργιστάν κατά 53%, ενώ ανησυχητικά είναι τα στοιχεία για τον αριθμό τους σε Γκάνα και Κένια.

Στην έκθεση αποκαλύπτεται πως όσοι εμπορεύονται γαϊδούρια, τα κλέβουν από κοινότητες που η καθημερινότητά τους βασίζεται στα συγκεκριμένα ζώα, τα υποβάλλουν σε μεγάλα ταξίδια χωρίς πρόσβαση σε φαγητό και νερό, με αποτέλεσμα το 20% να πεθαίνει στη διαδρομή. Τα σπασμένα πόδια και οι κομμένες οπλές είναι συνήθης πρακτική, ενώ συχνά ενώνονται βιαίως τα αφτιά και οι ουρές τους.

Οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων, καθώς και τα σφαγεία όπου θανατώνονται και επεξεργάζονται οι υπάλληλοι το κρέας και το δέρμα έχουν βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο ακτιβιστικών οργανώσεων, με αποτέλεσμα να υπάρξουν δικαστικές καταδίκες. Προσφάτως, μπήκε «λουκέτο» σε αρκετά σφαγεία στην πολιτεία Μπάχια της Βραζιλίας, πλήττοντας την εξαγωγική δυνατότητα της χώρας. Στοιχεία από το υπουργείο Γεωργίας τονίζουν πως το 2018 τα τρία μεγαλύτερα σφαγεία της χώρας εξήγαγαν περισσότερους από 25.000 τόνους κρέατος και δέρματος από άλογα και γαϊδούρια στο Βιετνάμ και το Χονγκ Κονγκ, με έσοδα 40 εκατομμυρίων δολαρίων.

«Οι παραβιάσεις είναι τρομερές σε μερικά από τα σημεία που σφαγιάζονται τα γαϊδούρια γι’ αυτό το εμπόριο», δήλωσε στην Guardian o Φέιθ Μπάρντεν, διευθυντής έρευνας και επιχειρησιακής υποστήριξης στο «Donkey Sanctuary», σημειώνοντας πως η κλίμακα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που γνώριζαν μέχρι πρότινος.

Στο δέρμα των ζώων βρίσκεται μια ειδική ουσία που χρησιμοποιείται στη δημιουργία ζελατίνης, βασικό υλικό του «ejiao», που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή κινεζική φαρμακευτική για εκατομμύρια χρόνια και θεωρείται ότι βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και θεραπεύει ασθένειες όπως η αναιμία. Η ζήτηση είναι τόσο υψηλή ώστε ακόμη και έγκυες φοράδες, νεαρά πουλάρια και άρρωστα ή τραυματισμένα γαϊδούρια οδηγούνται στα σφαγεία.

Ο αριθμός των γαϊδουριών έχει πέσει κατά 76% στην Κίνα από το 1992, με τη χώρα να στρέφεται στις ξένες αγορές για εισαγωγές ώστε να καλύψει το κενό. Το «Donkey Sanctuary» υποστηρίζει πως θα πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις στη δημιουργία εκτροφείων γαϊδάρων για την ανανέωση του πληθυσμού, ωστόσο θα μπορούσαν να χρειαστούν ακόμη και 20 χρόνια για να φτάσουν στα επίπεδα που απαιτούνται για τη βιομηχανία «ejiao». Τα τελευταία έξι χρόνια η αγορά έχει αυξηθεί εντυπωσιακά εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης, με την ετήσια παραγωγή να αυξάνεται από 3.200 τόνους το 2013 σε 5.600 τόνους το 2016.

Συνολικά 18 χώρες έχουν αναλάβει δράση για να αντιμετωπίσουν τη βιομηχανία εκμετάλλευσης των ζώων. Όμως ακόμη και στις χώρες όπου η σφαγή γαϊδουριών έχει απαγορευτεί, όπως στην Γκάνα και στο Μάλι, η έλλειψη κανονισμών σημαίνει πως η πρακτική συνεχίζεται ή τα γαϊδούρια μεταφέρονται πέρα από τα σύνορα και σφαγιάζονται αλλού.

Τα γαϊδούρια στηρίζουν τη ζωή 500 εκατομμυρίων ανθρώπων σε μερικά από τα πιο φτωχά μέρη του κόσμου και από τότε όπου έχει εκτροχιαστεί το εμπόριο δέρματος, οι τιμές του γαϊδουριού έχουν εκτοξευτεί με αποτέλεσμα οι αγρότες να δυσκολεύονται να αντικαταστήσουν τα ζώα που τους κλέβουν. Το κόστος ενός γαϊδάρου στην Κένια αυξήθηκε από 90 σε 180 ευρώ μεταξύ 2016-2019.

Η έκθεση εγείρει ανησυχίες ότι το μη ελεγχόμενο εμπόριο δέρματος θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάδοση ασθενειών τόσο ανάμεσα στα ζώα όσο και μεταξύ των ανθρώπων. Το Μητρώο Κινεζικής Βοτανικής Ιατρικής (RCHM) στο Ηνωμένο Βασίλειο ξεκαθάρισε ότι καταδικάζει έντονα αυτή την πρακτική. Ο Μάρτιν Τζον, μέλος της επιτροπής RCHM, ανέφερε: «Το ejiao έχει ιατρική χρήση αλλά δεν είναι αποδεκτό να αποδεκατίζεται ο πληθυσμόw των γαϊδουριών για την παραγωγή του».
To «Donkey Sanctuary» επισημαίνει πως θα πρέπει να γίνει σεβαστή η κινεζική πολιτιστική κληρονομιά, καλώντας ωστόσο τη βιομηχανία «ejiao» να επιταχύνει τις προσπάθειές της για να εξερευνήσει βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, όπως το τεχνητά καλλιεργήσιμο κολλαγόνο, περιορίζοντας ταυτόχρονα τους δεσμούς με το παγκόσμιο εμπόριο δέρματος γαϊδουριών.