Ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΥΠΑΝ) είναι η εκκίνηση του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το οποίο έχει… μερίδιο περίπου 4 δισ. ευρώ, από το νέο ΕΣΠΑ των 26,2 δισ. ευρώ συνολικά.

Σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό, Γιάννη Τσακίρη, στόχος είναι οι πρώτες προσκλήσεις των δράσεων να δουν το φως της δημοσιότητας μέχρι το τέλος του 2021. Κι αυτό, για να μην υπάρξει χρηματοδοτικό κενό από τη μία προγραμματική περίοδο (2014-2020) στην άλλη (2021-2027), δηλαδή να μη διακοπεί η πρόσβαση των μικρομεσαίων στη χρηματοδότηση.

Υπενθυμίζεται πως το παραπάνω τομεακό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνεται σε αυτά που απεστάλησαν προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προ μερικών ημερών. Η ελληνική πλευρά είχε τη δυνατότητα να τα καταθέσει στην Κομισιόν από τη 12η Οκτωβρίου του 2021 (βάσει Κανονισμού). Ωστόσο, η επίτροπος της Ε.Ε. για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ελίζα Φερέιρα, κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα, στα τέλη Σεπτεμβρίου, εισηγήθηκε στην ηγεσία του ΥΠΑΝ να μη βιαστεί να υποβάλει τα προγράμματα, αλλά να ωριμάσει τις προτάσεις με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Η εκτίμηση που εξέφρασε είναι πως κατ’ αυτόν τον τρόπο θα ανοίξει πιο εύκολα ο δρόμος της έγκρισης. Σημειώνεται πως η Επιτροπή έχει πέντε μήνες περιθώριο για να τα εγκρίνει.

Δομικές αλλαγές

Μέχρι να ανάψει το «πράσινο φως» οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου θα προετοιμάσουν τις νέες προσκλήσεις δράσεων του προγράμματος για τους μικρομεσαίους. Για τον σκοπό αυτόν θα αξιοποιηθεί η εμπειρία του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Ωστόσο, θα υπάρξουν και κάποιες δομικές αλλαγές:

1 Κατ’ αρχάς, η προγραμματική περίοδος 2021-2027 εστιάζει στην πράσινη μετάβαση και στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Οπότε, οι δράσεις που θα προκηρυχθούν, τόσο για τους μικρομεσαίους του «Ανταγωνιστικότητα» όσο κι άλλων προγραμμάτων, θα κινούνται προς αυτές τις δύο κατευθύνσεις.

2 Προβλέπεται… μετάβαση από τις δράσεις παροχής κεφαλαίου κίνησης (π.χ. για τουρισμό, εστίαση κ.λπ. που έτρεξαν εν μέσω πανδημίας και στόχος είναι να πληρωθούν οι δικαιούχοι εντός του 2021) στις δράσεις επενδυτικού σκοπού. Συνεπώς, η εκάστοτε επιδότηση θα χορηγείται για επενδύσεις που θα καταστήσουν δυνατή την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

3 Οι προσκλήσεις θα έχουν οριζόντιο χαρακτήρα, με σκοπό την ταυτόχρονη πρόσβαση σε χρηματοδότηση επιχειρήσεων από πλήθος κλάδων της οικονομίας. Για παράδειγμα, σε μία δράση αναβάθμισης παγίων σε ψηφιακό ή πράσινο επίπεδο θα μπορούν να ενταχθούν επιχειρήσεις λιανεμπορίου, τουρισμού και άλλων κλάδων.

4 Λαμβάνονται πρωτοβουλίες στο μέτωπο της γραφειοκρατίας. Μεταξύ άλλων, επιδιώκεται να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εκταμίευσης των κοινοτικών πόρων. Αξίζει να επισημανθεί πως η πρώτη εκταμίευση κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 έγινε έναν χρόνο από την εκκίνησή της. Στόχος είναι στο νέο ΕΣΠΑ να τελεστεί εντός εξαμήνου, δηλαδή να ελαττωθεί η διαδικασία στο μισό χρονικό διάστημα. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον κ. Τσακίρη, οι χρόνοι έχουν ήδη μειωθεί όσον αφορά σε πρόσφατες προσκλήσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020.

Ακόμη, αλλάζει ο τρόπος αξιολόγησης των επιχειρήσεων που θα καταθέτουν τα σχέδιά τους στις δράσεις διεκδικώντας ενίσχυση, καθώς σχεδιάζεται να είναι σχεδόν αυτόματη.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ

Στόχος του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027», προϋπολογισμού 3,89 δισ. ευρώ, είναι η στήριξη των παραγωγικών, ανταγωνιστικών και εξωστρεφών τομέων της οικονομίας, προκειμένου να επιτευχθεί η μετάβαση σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο. Το Πρόγραμμα συνδέει την έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση των εθνικών και περιφερειακών πλεονεκτημάτων.

Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ελληνικής οικονομίας κατά την προγραμματική περίοδο 2021-2027, θα χρειαστούν ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες στήριξης, ώστε να καλυφθεί όλο το εύρος των αναγκών των επιχειρήσεων σε επίπεδο πληροφόρησης, ενίσχυσης συνεργασιών, ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών προτύπων και εύρεσης τεχνολογικών, ανθρώπινων και επενδυτικών πόρων.

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα στόχος του «Ανταγωνιστικότητα» είναι η μετατροπή των ελληνικών επιχειρήσεων από εσωστρεφείς σε εξωστρεφείς. H ανασύνταξή τους είναι σημαντική για την επαναφορά τους ως μοχλού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

ΤΡΕΙΣ ΑΞΟΝΕΣ

Το Πρόγραμμα «πατάει» στους εξής τρεις βασικούς άξονες επενδύσεων:

1 Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας: H προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού είναι ευθυγραμμισμένη με κεντρικές εθνικές προτεραιότητες, όπως η συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας και η στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία.

2 Βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότησηΓια την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μπορούν να αξιοποιηθούν, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, τα παρακάτω χρηματοδοτικά εργαλεία:

  • Χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου (Equifund).
  • Ανακυκλούμενη χρηματοδότηση.
  • Φορολογικές επιστροφές, εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι απόδοσης.
  • Εγγυήσεις σε τράπεζες για δάνεια, καλύπτοντας τμήμα του κινδύνου της επένδυσης.
  • Ενίσχυση χρηματοδότησης μέσω Factoring, ειδικά για επενδύσεις με εξωστρεφή χαρακτηριστικά με επιδότηση τμήματος του επιτοκίου προεξόφλησης (π.χ. τμήμα από 1% έως 50%).
  • Χρηματοδότηση συν-επένδυσης για ωριμότερες επενδύσεις επέκτασης παραγωγής κ.λπ.
  • Ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων μέσω των αντίστοιχων Οργανισμών Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ).

3 Ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου, στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού:

Επιδιώκεται η στήριξη της επιχειρηματικότητας (συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης) μέσω προσπάθειας ανάπτυξης πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, με προτεραιότητα στις καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες και απώτερο σκοπό τη δημιουργία διατηρήσιμων θέσεων απασχόλησης.

Παρεμβάσεις ενίσχυσης δεξιοτήτων των εργαζομένων αναμένεται πως θα συμβάλουν στην προσαρμογή των επιχειρήσεων στην αλλαγή. Ειδικότερα, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων θα υποστηρίξει τον αναπροσανατολισμό των επιχειρήσεων προς νέες αγορές, τη βελτίωση της οργάνωσης της εργασίας και της παραγωγής σε τομείς με αναπτυξιακή προοπτική και υψηλή προστιθέμενη αξία.

Τέλος, θα ενεργοποιηθούν δράσεις και εργαλεία προς αξιοποίηση από επιχειρήσεις που αναζητούν κατευθύνσεις σε θέματα ανάπτυξης καινοτομίας, τεχνολογίας, ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού κ.λπ.